Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Güneş Rüzgarı Nedir ? Güneş rüzgârı, güneşin yüzeyinde meydana gelen patlamalar sonucu gezegenlerarası ortama saçılan yüklü, iyonize olmuş parçacıkların bir bileşimidir. Güneş rüzgârı, bir yıldızın üst atmosferinden salgılanan yüklü parçacıklar (ayrıca plazma) akımıdır. Güneş dışında yıldızlar söz konusu olduklarında yıldız rüzgârından söz edilir.
Güneş rüzgarı yaklaşık 400 km/s hızla güneşten dışarı doğru akan iyonize gazlardır ve güneşin yüzeyi üzerindeki aktivitelerin miktarına bağlı olarak şiddeti değişir. Dünyanın manyetik alanı güneş rüzgarına karşı bir kalkan oluşturmuştur. Güneş rüzgarı dünyanın manyetik alanı ile karşılaştığında aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi geriye doğru püskürtülür.
Bu durumda şok dalgaları oluşur. Bu şok dalgalarının arkasındaki boş uzayda dünyayı saran bölgeye manyetosfer denir. Ancak güneş rüzgarları ile gelen bazı yüksek enerjili yüklü parçacıklar manyetosfere sızar ve bu yüklü parçacıklar Van Allen radyasyon kuşakları tarafından tuzaklanır.
Çoğunlukla, yıldızın yüksek ısı düzeyi ve kendi devinim hızları sayesinde, yerçekiminden kurtulabilen yüksek erkeli (enerjili) eksiciklerden (elektronlardan) ve önelciklerden (proton) (1 keV yakınlarında) oluşur. Güneş rüzgârına doğrudan bağlı olaylar arasında, Yer'deki elektriksel güç merkezlerini etkisizleştirebilen yermıknatıssal fırtına, kutup ışıkları, ve kuyrukluyıldızların kuyruğunun Güneş'den ters yönde olması sayılabilir.
Güneş rüzgârının incelenmesinde kullanılan ısı erkesi tabanlı savlar, 1960'lara varıldığında, ısısal hızlandırmanın parçacıkların hızını açıklayamamasının kesinleşmesi ile geçerliliklerini yitirdiler. Bu bağlamda, son yıllarda Güneş atmosferinin mıknatıssal alanının etkisine ağırlık verilmektedir.
Bu rüzgarlar uzay istasyonlarından gözlenebilir mi ?
Dünya’ya yakın esen Güneş Rüzgarı, bir küp şekerlik hacimde sadece 10 parçacık taşır. Boşluğa yakıninceliktebir gazdır. Dolayısıyla çıplak gözle görülebilecekmiktarda ışık ememez.
Güneş Rüzgarı ne zaman keşfedildi? Gözle görünemeyen böyle birvarlık nasıl bulundu?
Hiç bir ipucu tahmin edemiyorum.1900lerde, insanlar Güneş'ten Dünya’yaışıkla beraber başka bir şeylerin de geldiğini düşünmeye başladılar. Çünkü güneş lekelerinin ve patlamaların bir kaç gün sonrasında, jeomanyetik alanda bozulma veya kuzey ışıkları oluştu.
Güneş lekeleri kaybolduğunda, Güneş rüzgarları esmez mi ?
Hayır her zaman eser. Aslında,Güneş rüzgarları güneş atmosferininkendisidir.1950 yılında, L. Biermannadlı Alman bilim adamı kuyruklu yıldızların kuyruklarını araştırdı vegüneş rüzgarlarının güneş lekeleri gözlemlenmese dahi her zaman estiğini keşfetti. Kuyruklu yıldızın kuyruğu rüzgarda titreyen bayrağa benziyor.
Güneş Rüzgarları tam olarak ne zaman gözlemlendi ?
Aslında Amerikalı bilim adamı E.Parker Güneş Rüzgarları üzerine Mariner II ninbaşarısından 4 yıl önce bir teori geliştirmişti. Güneş Rüzgarının hızını saniyede birkaç yüz kilometre olarak tahmin etmişti. Güneş Rüzgarı ismi onun tarafından verildi.
Güneş Rüzgarı dünyayı geçtikten sonra ne kadar uzağa gidebilir ?
Satürn’ün ve Venüs’ün ardına kadar gider ve yıldızlar arası gazlar ile çarpışır. sonrasında Güneş Rüzgarı incelir, soğur ve zayıflar. Güneş lekesinin ve yıldızlar arası gazların başınçlarının dengelendiği bu bölge güneş baloncuğunun sınırlarını oluşturur..
Güneş Baloncuğunun çevresineye benziyor ?
Güneş baloncuğunun dışında sıcaklık 8000 K civarına kadar çıkar. Bu bölge nötr hidrojen ve güneş lekeleri gibi iyonize hidrojen taşır.Fakat çok incedir. Bu atomların Dünya’nın yaknından geçen bir Güneş Rüzgarının onda biri kadar özkütlesi vardır. Güneş baloncuğunun yıldızlar arası gazların içinde akan büyük bir kuyruğa sahip olduğu düşünülüyor. Kuyruklu yıldızlarda da olduğu gibi.
Güneş‘in; ışık, radyo ve X- ışınları gibi her yöne elektromanyetik tedirginlikler gönderdiğini belirttik. Olay yalnız bu değildir. Güneş’ten her yöne sürekli parçacıklar akısı da vardır; bunlar çoğunlukla elektronlar ve protonlardır. Güneşin taç katmanından bu şekilde uzaya sürekli madde kaybı vardır. Buna güneş rüzgârı denir Bunun etkisini kuyruklu yıldızlarda görüyoruz: Güneş rüzgarı nedeniyle kuyruklu yıldızların kuyruğu hep Güneş’ten öteye doğru uzanır.
Uydularla yapılan gözlemler göstermiştir ki Yer yakınlarında 1 cm3 den ortalama 10 kadar proton ve elektron geçer; ortalama hızları 400 km/s kadardır. Bir bakıma biz Güneş taç katmanının dış uzantıları içindeyiz. Güneş yakınlarında taç katmanı kuvvetli ve kapalı manyetik alanlar tarafından tutulur ve plâzmanın kaçması engellenir. Kaçan güneş rüzgârı genellikle X- ışını fotoğraflarında belirgin olan taç katmanı deliklerinden, yani açık manyetik alan çizgileri boyunca çıkar. Bu rüzgârın hızı değişkendir ve Güneş’in manyetik çevrimine bağlıdır.
Güneş rüzgârı ayrıca Yerin manyetik alanını da rüzgâr yönünde şok dalgası biçiminde sıkıştırır; deniz hız motorunun önündeki suda oluşturduğu ve iki yandan arkaya uzanan dalga gibi. Bu dalga sınırları içinde yüklü parçacıklar manyetik olarak, Van Ailen kuşakları denen iki bölgede hapsedilirler. Güneş rüzgârının basıncı sonucu Yer’in arka tarafında 100 Yer yarıçapını aşan uzunluklarda manyetik kuyruk oluşur. Güneş sisteminde manyetik alanı olan bütün gezegenler Güneş rüzgârından etkilenir. Güneş’in etkisi, rüzgârın yıldızlararası gaza girdiği yerde son bulur. Bu sınırın nerede olduğunu henüz bilmiyoruz. Güneş sisteminden farklı yönlerde çıkan üç uzay gemisi; Pioneer II, Voyager 1 ve Voyager 2 bunu bulmak için görevlidir. Bunlar gerçek dış uzaya, yani yıldızlararası uzaya belki de ancak 2020 yılında ulaşacaklardır.
Güneş’in manyetik etkinliğinin ve Güneş rüzgârının Yer üzerinde başka önemli etkilen de vardır. Taç katmanında büyük bir parlama olduğu zaman, özellikle Güneş leke maksimumu sırasında, artan güneş rüzgâr: şiddeti yaklaşık iki gün sonra Yer’e ulaşır, Yer’in manyetik alanlarını sıkıştırır ve kutup akım halkalarına büyük miktarlarda yeni enerji bırakır. Bu güçlü elektrik akımı üst atmosferdeki havayı iyonlaştırır. Elektronlarla havanın aynı atom ve moleküllerinin yeniden birleşmesi “kutup ışığı” (güneyde ve kuzeyde) denen ışık gösterisi biçiminde göğü aydınlatır. Böyle “manyetik fırtınaların” radyo haberleşmelerini etkilediği, zaman zaman elektrik hatlarında arızalara neden oldukları bilinmektedir.
Güneş etkinliğinin daha uzun vadeli etkileri vardır. 1645- 1715 arasında Güneş’te hemen hemen hiç leke görülmemiştir. Buna, olayı ortaya çıkaranın adıyla Maunder minimumu denir. Bu dönemde özellikle Avrupa’da çok ağır kışlar yaşanmıştır; buna kimileri “küçük buz çağı” demektedir. O hâlde bu sürede Güneş’ten daha az enerji gelmiştir. Ağaç halkalarındaki izotop bolluğu da Maunder minimumunu kanıtlamakta ve bu minimuma benzer 12 kadar dönemin yaşandığını göstermektedir. Açıkça Güneş etkinliği ile Yer iklimi yakından ilişkilidir, fakat bu ilişkinin ayrıntıları iyi bilinmemektedir.
Yeni anlaşılmaya başlanan bir başka etki de, Yer çevresinde yörüngeye yerleştirilen yapay uydular üzerindeki etkidir. Güneş etkinliğinin etkisi öyle büyük olmuştur ki Yer atmosferi genişlemiş ve sürtünme sonucu Sky Lab uzay istasyonu yere düşmüştür. Daha sonra fırlatılan Hubble Uzay Teleskopu bu yüzden daha yüksek yörüngeye oturtulmuştur.
Tarih: 2016-03-02 01:56:46 Kategori: Sözlük
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Güneş Rüzgarı Nedir
Bu Yazıda Neler Var:
Güneş rüzgarı yaklaşık 400 km/s hızla güneşten dışarı doğru akan iyonize gazlardır ve güneşin yüzeyi üzerindeki aktivitelerin miktarına bağlı olarak şiddeti değişir. Dünyanın manyetik alanı güneş rüzgarına karşı bir kalkan oluşturmuştur. Güneş rüzgarı dünyanın manyetik alanı ile karşılaştığında aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi geriye doğru püskürtülür.
Bu durumda şok dalgaları oluşur. Bu şok dalgalarının arkasındaki boş uzayda dünyayı saran bölgeye manyetosfer denir. Ancak güneş rüzgarları ile gelen bazı yüksek enerjili yüklü parçacıklar manyetosfere sızar ve bu yüklü parçacıklar Van Allen radyasyon kuşakları tarafından tuzaklanır.
Çoğunlukla, yıldızın yüksek ısı düzeyi ve kendi devinim hızları sayesinde, yerçekiminden kurtulabilen yüksek erkeli (enerjili) eksiciklerden (elektronlardan) ve önelciklerden (proton) (1 keV yakınlarında) oluşur. Güneş rüzgârına doğrudan bağlı olaylar arasında, Yer'deki elektriksel güç merkezlerini etkisizleştirebilen yermıknatıssal fırtına, kutup ışıkları, ve kuyrukluyıldızların kuyruğunun Güneş'den ters yönde olması sayılabilir.
Güneş rüzgârının incelenmesinde kullanılan ısı erkesi tabanlı savlar, 1960'lara varıldığında, ısısal hızlandırmanın parçacıkların hızını açıklayamamasının kesinleşmesi ile geçerliliklerini yitirdiler. Bu bağlamda, son yıllarda Güneş atmosferinin mıknatıssal alanının etkisine ağırlık verilmektedir.
Güneş Rüzgarı Soru-Cevap
Bu rüzgarlar uzay istasyonlarından gözlenebilir mi ?
Dünya’ya yakın esen Güneş Rüzgarı, bir küp şekerlik hacimde sadece 10 parçacık taşır. Boşluğa yakıninceliktebir gazdır. Dolayısıyla çıplak gözle görülebilecekmiktarda ışık ememez.
Güneş Rüzgarı ne zaman keşfedildi? Gözle görünemeyen böyle birvarlık nasıl bulundu?
Hiç bir ipucu tahmin edemiyorum.1900lerde, insanlar Güneş'ten Dünya’yaışıkla beraber başka bir şeylerin de geldiğini düşünmeye başladılar. Çünkü güneş lekelerinin ve patlamaların bir kaç gün sonrasında, jeomanyetik alanda bozulma veya kuzey ışıkları oluştu.
Güneş lekeleri kaybolduğunda, Güneş rüzgarları esmez mi ?
Hayır her zaman eser. Aslında,Güneş rüzgarları güneş atmosferininkendisidir.1950 yılında, L. Biermannadlı Alman bilim adamı kuyruklu yıldızların kuyruklarını araştırdı vegüneş rüzgarlarının güneş lekeleri gözlemlenmese dahi her zaman estiğini keşfetti. Kuyruklu yıldızın kuyruğu rüzgarda titreyen bayrağa benziyor.
Güneş Rüzgarları tam olarak ne zaman gözlemlendi ?
Aslında Amerikalı bilim adamı E.Parker Güneş Rüzgarları üzerine Mariner II ninbaşarısından 4 yıl önce bir teori geliştirmişti. Güneş Rüzgarının hızını saniyede birkaç yüz kilometre olarak tahmin etmişti. Güneş Rüzgarı ismi onun tarafından verildi.
Güneş Rüzgarı dünyayı geçtikten sonra ne kadar uzağa gidebilir ?
Satürn’ün ve Venüs’ün ardına kadar gider ve yıldızlar arası gazlar ile çarpışır. sonrasında Güneş Rüzgarı incelir, soğur ve zayıflar. Güneş lekesinin ve yıldızlar arası gazların başınçlarının dengelendiği bu bölge güneş baloncuğunun sınırlarını oluşturur..
Güneş Baloncuğunun çevresineye benziyor ?
Güneş baloncuğunun dışında sıcaklık 8000 K civarına kadar çıkar. Bu bölge nötr hidrojen ve güneş lekeleri gibi iyonize hidrojen taşır.Fakat çok incedir. Bu atomların Dünya’nın yaknından geçen bir Güneş Rüzgarının onda biri kadar özkütlesi vardır. Güneş baloncuğunun yıldızlar arası gazların içinde akan büyük bir kuyruğa sahip olduğu düşünülüyor. Kuyruklu yıldızlarda da olduğu gibi.
Güneş Rüzgarlarının Etkileri
Güneş‘in; ışık, radyo ve X- ışınları gibi her yöne elektromanyetik tedirginlikler gönderdiğini belirttik. Olay yalnız bu değildir. Güneş’ten her yöne sürekli parçacıklar akısı da vardır; bunlar çoğunlukla elektronlar ve protonlardır. Güneşin taç katmanından bu şekilde uzaya sürekli madde kaybı vardır. Buna güneş rüzgârı denir Bunun etkisini kuyruklu yıldızlarda görüyoruz: Güneş rüzgarı nedeniyle kuyruklu yıldızların kuyruğu hep Güneş’ten öteye doğru uzanır.
Uydularla yapılan gözlemler göstermiştir ki Yer yakınlarında 1 cm3 den ortalama 10 kadar proton ve elektron geçer; ortalama hızları 400 km/s kadardır. Bir bakıma biz Güneş taç katmanının dış uzantıları içindeyiz. Güneş yakınlarında taç katmanı kuvvetli ve kapalı manyetik alanlar tarafından tutulur ve plâzmanın kaçması engellenir. Kaçan güneş rüzgârı genellikle X- ışını fotoğraflarında belirgin olan taç katmanı deliklerinden, yani açık manyetik alan çizgileri boyunca çıkar. Bu rüzgârın hızı değişkendir ve Güneş’in manyetik çevrimine bağlıdır.
Güneş rüzgârı ayrıca Yerin manyetik alanını da rüzgâr yönünde şok dalgası biçiminde sıkıştırır; deniz hız motorunun önündeki suda oluşturduğu ve iki yandan arkaya uzanan dalga gibi. Bu dalga sınırları içinde yüklü parçacıklar manyetik olarak, Van Ailen kuşakları denen iki bölgede hapsedilirler. Güneş rüzgârının basıncı sonucu Yer’in arka tarafında 100 Yer yarıçapını aşan uzunluklarda manyetik kuyruk oluşur. Güneş sisteminde manyetik alanı olan bütün gezegenler Güneş rüzgârından etkilenir. Güneş’in etkisi, rüzgârın yıldızlararası gaza girdiği yerde son bulur. Bu sınırın nerede olduğunu henüz bilmiyoruz. Güneş sisteminden farklı yönlerde çıkan üç uzay gemisi; Pioneer II, Voyager 1 ve Voyager 2 bunu bulmak için görevlidir. Bunlar gerçek dış uzaya, yani yıldızlararası uzaya belki de ancak 2020 yılında ulaşacaklardır.
Güneş’in manyetik etkinliğinin ve Güneş rüzgârının Yer üzerinde başka önemli etkilen de vardır. Taç katmanında büyük bir parlama olduğu zaman, özellikle Güneş leke maksimumu sırasında, artan güneş rüzgâr: şiddeti yaklaşık iki gün sonra Yer’e ulaşır, Yer’in manyetik alanlarını sıkıştırır ve kutup akım halkalarına büyük miktarlarda yeni enerji bırakır. Bu güçlü elektrik akımı üst atmosferdeki havayı iyonlaştırır. Elektronlarla havanın aynı atom ve moleküllerinin yeniden birleşmesi “kutup ışığı” (güneyde ve kuzeyde) denen ışık gösterisi biçiminde göğü aydınlatır. Böyle “manyetik fırtınaların” radyo haberleşmelerini etkilediği, zaman zaman elektrik hatlarında arızalara neden oldukları bilinmektedir.
Güneş etkinliğinin daha uzun vadeli etkileri vardır. 1645- 1715 arasında Güneş’te hemen hemen hiç leke görülmemiştir. Buna, olayı ortaya çıkaranın adıyla Maunder minimumu denir. Bu dönemde özellikle Avrupa’da çok ağır kışlar yaşanmıştır; buna kimileri “küçük buz çağı” demektedir. O hâlde bu sürede Güneş’ten daha az enerji gelmiştir. Ağaç halkalarındaki izotop bolluğu da Maunder minimumunu kanıtlamakta ve bu minimuma benzer 12 kadar dönemin yaşandığını göstermektedir. Açıkça Güneş etkinliği ile Yer iklimi yakından ilişkilidir, fakat bu ilişkinin ayrıntıları iyi bilinmemektedir.
Yeni anlaşılmaya başlanan bir başka etki de, Yer çevresinde yörüngeye yerleştirilen yapay uydular üzerindeki etkidir. Güneş etkinliğinin etkisi öyle büyük olmuştur ki Yer atmosferi genişlemiş ve sürtünme sonucu Sky Lab uzay istasyonu yere düşmüştür. Daha sonra fırlatılan Hubble Uzay Teleskopu bu yüzden daha yüksek yörüngeye oturtulmuştur.
Tarih: 2016-03-02 01:56:46 Kategori: Sözlük
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx